Bιδιανό
«Τίποτα δεν μπορεί να αντισταθεί σε μία ιδέα που έχει έρθει η ώρα της!»
Βίκτωρ Ουγκώ
Ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Ουγκώ ήταν ένα γνήσιο τέκνο του 19ου αιώνα, τότε που γεννήθηκαν τα οράματα και οι ιδεολογίες που διαμόρφωσαν τον σημερινό κόσμο. Την εποχή όπου μια ιδέα μπορούσε να γκρεμίσει το χθες, για να διαμορφώσει ένα καινούργιο αύριο. Η διαχρονικότητα της παραπάνω ρήσης φτάνει μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα, τότε που μια ιδέα ήρθε για να αλλάξει τον οινικό χάρτη της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας για πάντα.
Η ιδέα αυτή ήταν ότι το κρητικό κρασί δεν χρειαζόταν να στηρίζεται στις γαλλικές ποικιλίες, για να αποδείξει ότι μπορεί να φανεί αντάξιο παγκόσμιας αναγνώρισης. Το αποτέλεσμα ήταν οι κρητικοί αμπελουργοί και οινοποιοί να σκύψουν πάνω από τα παλαιά αμπέλια του νησιού και να ανακαλύψουν το αμπελουργικό παρελθόν του. Αποτέλεσμα αυτής της ιδέας ήταν η ανάδειξη της πιο διάσημης ποικιλίας της Κρήτης, του Βιδιανού.
Καταγωγή και το μυστηριώδες όνομα
Ο μόνος τρόπος για να αναζητηθεί το παρελθόν της ποικιλίας είναι η αντίστροφη αναζήτηση ξεκινώντας από το τελευταίο δεδομένο και πηγαίνοντας προς τα πίσω. Σήμερα η ποικιλία καλλιεργείται σχεδόν σε όλη την Κρήτη, όμως οι σημερινές φυτεύσεις προήλθαν από κάποια παλαιά και σχεδόν ξεχασμένα αμπέλια που βρέθηκαν στο χωριό Φουρφουράς του νομού Ρεθύμνου. Όλα τα υπόλοιπα είναι στο στάδιο της ιστορικής έρευνας.
Από τις έως τώρα έρευνες υπάρχουν δύο θεωρίες ως προς το όνομα και την καταγωγή της ποικιλίας. Η πρώτη θέλει το Βιδιανό ή Άβιδιανό κατά κάποιους να έχει λάβει το όνομα του από τον τόπο της καταγωγής του, το χωριό Αβδού του νομού Ηρακλείου. Η δεύτερη, ίσως και η πιο αξιόπιστη, συνδέει την ποικιλία με την παλαιά οικογένεια φεουδαρχών Vido, με καταγωγή από την Βενετία. Η συγκεκριμένη οικογένεια κατείχε εκτάσεις γης στο οροπέδιο του Λασιθίου, στο παλαιό φέουδο της οποίας βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή Βιδιανής.
Από το αμπέλι στο ποτήρι μας
Επειδή μέχρι και το 1970 το Βιδιανό ήταν μια ξεχασμένη ποικιλία υπάρχουν φόβοι ότι ακόμα και σήμερα μπορεί να υπάρχουν αμπελουργοί που να το μπερδεύουν με τις επίσης κρητικές ποικιλίες Θραψαθήρι και Βηλάνα. Παρόλα αυτά το Βιδιανό είναι μια ζωηρή ποικιλία και αρκετά παραγωγική, με μεγάλα σταφύλια. Χάρη στον παχύ φλοιό του είναι ανθεκτικό απέναντι στις ασθένειες και τα έντομα που επιβουλεύονται τους χυμούς του. Η ποικιλία είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στις υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες και σε αντίθεση με τις γαλλικές ποικιλίες, διατηρεί το άρωμα του ακόμα και τις πιο ζεστές χρονιές. Ειδικά αν καλλιεργείται σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
Στο οινοποιείο η ποικιλία είναι πολυεργαλείο αλλά και διαβήτης. Πολυεργαλείο γιατί χρησιμοποιείται για την παραγωγή κάθε φύσεως λευκού κρασιού, από φρέσκα λευκά μέχρι και αφρώδη με την κλασική μέθοδο παραγωγής. Ενώ συμμετέχει και στην παραγωγή γλυκών κρασιών. Διαβήτης ταυτόχρονα όμως γιατί είναι μια ποικιλία που αντικατοπτρίζει το μέρος και το υψόμετρο που αυτό καλλιεργείται.
Στο ποτήρι ξεδιπλώνονται αρώματα από πυρηνόκαρπα φρούτα σε εσπεριδοειδή, με έντονα βοτανικό χαρακτήρα. Τα λευκά κρασιά της ποικιλίας διακρίνονται για τον πλούσιο όγκο τους, ο οποίος όμως ισορροπείται πάντα από τη δροσιστική αίσθηση της οξύτητας που διατηρεί η ποικιλία. Αξίζει να αναφερθεί ότι η συνάφεια της ποικιλίας με τα δρύινα βαρέλια και τους πήλινους αμφορείς εκπλήσσει όποιον δοκιμάσει αυτά τα κρασιά.
Κάθε φιάλη Βιδιανού αποτελεί μια γαστρονομική πρόκληση, χάριν στην πλούσια υφή της αλλά και ένα passepartout ανάμεσα στην κρητική και τη διεθνή κουζίνα. Μεγάλα ψάρια, λευκά κρέατα αλλά κυρίως οτιδήποτε μπορεί να σερβιριστεί με στάκα, αποτελεί την καλύτερη αφορμή για να δοκιμάσει κάποιος τα όρια της ποικιλίας αυτής.
Σε κάθε περίπτωση οι ιδέες είναι σπουδαία βέλη αλλά πρέπει να υπάρχει και τόξο. Έτσι ο κρητικός αμπελώνας διαθέτει πολλά βέλη στη φαρέτρα του με το Βιδιανό να είναι το πιο ξεχωριστό. Το τόξο υπάρχει και δεν είναι άλλο από τους κρητικούς αμπελουργούς και οινοποιούς, που έχουν κατανοήσει βαθύτατα ότι το μέλλον του τόπου τους κρύβεται στις ρίζες των ντόπιων ποικιλιών που υπάρχουν σε αυτόν μερικές χιλιάδες χρόνια.
Κώστας Προβατας
Dip Wset
