Μαλαγουζιά

Το θαύμα

Τον 4ο αιώνα μ.Χ ο Ιερός Αυγουστίνος διατύπωσε την θέση ότι τα θαύματα δεν είναι αντίθετα στην φύση αλλά αντίθετα σε αυτά που γνωρίζουμε για τη φύση. Πέρασαν περισσότερα από 1500 χρόνια για να γίνει αντιληπτό πόσο δίκιο είχε ο επιφανής θεολόγος και πόσο βαθιά είχε καταλάβει από τότε την ίδια τη φύση.

Η περίπτωση της Μαλαγουζιάς, σαν ποικιλία αμπέλου, εμπίπτει τόσο στην παραπάνω θέση όσο και στην περίπτωση του θαύματος. Γιατί πλέον είναι κοινό μυστικό ότι η ποικιλία αυτή που σήμερα μπορεί να τη συναντήσει κανείς από το βορειότερο άκρο της Ελλάδας μέχρι την Ρόδο και την Κρήτη, επιβίωσε από θαύμα.

Καταγωγή

Η Μαλαγουζιά αποτελεί μια ακόμα περίπτωση ποικιλίας αμπέλου που η καταγωγή της καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Κάποιες πηγές θέλουν να έλκει την καταγωγή της από την μακρινή πόλη Malaga της Ισπανίας με το όνομα της να προκύπτει από την παράφραση του τόπου καταγωγής της. Ενώ άλλες τοποθετούν την καταγωγή της λίγο πιο βόρεια στην περιοχή της Καταλονίας, συνδέοντας την με την ντόπια ποικιλία της Malagueña.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι στον Ελλαδικό χώρο η καλλιέργεια της Μαλαγουζιάς απαντιόνταν στην Δυτική Ελλάδα και κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία και την Ναυπακτία. Από εκεί διασώθηκε από το Ινστιτούτο Αμπέλου την εποχή που η αμπελοκαλλιέργεια είχε αρχίσει να εγκαταλείπεται προς όφελος πιο εντατικών και αποδοτικών καλλιεργειών ή υπό το βάρος της τσιμεντοποίησης.

Οι χρονολογίες που σημάδεψαν τη Μαλαγουζιά

Ο πρώτος που αναφέρει την ποικιλία Μαλαγουζιά γραπτώς είναι ο Όθων Ρουσσόπουλος το 1885 στο βιβλίο του Οινολογικά. Ο Βάσος Κριμπάς, ένας από τους πολυγραφότερους ακαδημαϊκούς της αμπελουργίας, περιγράφει την ποικιλία αμπελογραφικά στο βιβλίο του Ελληνική Αμπελογραφία το 1943. Το 1967 ο Χαράλαμπος Κοτίνης θα λάβει εμβολιοκληματίδες από λίγα εναπομείναντα πρέμνα στο Νεοχώρι Μεσολογγίου και θα τα αποστείλει στο Ινστιτούτο Οίνου. Από αυτά εμβόλια θα προκύψουν οι πρώτες φυτεύσεις της ποικιλίας το 1976 στη Χαλκιδική και το PortoCarras. Το 1988 θα εμφιαλωθεί το πρώτο μονοποικιλιακό κρασί από την ποικιλία από το PortoCarras με οινολόγο τον Βαγγέλη Γεροβασιλείου.

Από το αμπέλι στο ποτήρι

Η Μαλαγουζιά είναι μια ποικιλία που αγαπιέται σε κάθε της στάδιο από το αμπέλι μέχρι και το ποτήρι. Στο αμπέλι παραδοσιακά προτιμούνταν από τους παραγωγούς γιατί έδινε υψηλόβαθμα κρασιά και ήταν παραγωγική έτσι ώστε να εξασφαλίζει ικανοποιητικό εισόδημα. Επιπλέον είναι και μια πρώιμη ποικιλία που ωρίμαζε πριν έρθουν οι φθινοπωρινές βροχές.

Η Μαλαγουζιά όμως είναι μια ποικιλία με ιδιαίτερη ευαισθησία στην υγρασία και μια ποικιλία που απαιτεί εγρήγορση τις μέρες πριν τον τρυγητό για να επιτευχθεί ισορροπία ανάμεσα στην αρωματική της έκφρασή και την φρεσκάδα στο στόμα. Η καλλιέργεια της από τη μία σε ξηρά κλίματα, που στην Ελλάδα δόξα το θεό διαθέτουμε πολλά, και από την άλλη στα χέρια επίμονων αμπελουργών έθεσε τις βάσεις για την μεταμόρφωση της ποικιλίας, from zero to Hero, από είδος προς εξαφάνιση σε μια από τις πιο αγαπητές ποικιλίες.

Στο οινοποιείο η Μαλαγουζιά μπορεί να έχει επικρατήσει στην φρέσκια έντονα φρουτώδη εκδοχή της, αλλά δεν σημαίνει ότι περιορίζεται μόνο σε αυτήν. Υπάρχουν αρκετές εκδοχές με λίγο ή περισσότερο βαρέλι που χαρίζουν όγκο και πολυπλοκότητα αρωμάτων. Όπως υπάρχουν γλυκά κρασιά από την ποικιλία, αφρώδη αλλά και κρασιά οξειδωτικού τύπου-Orange- από Μαλαγουζιά.

Στο ποτήρι η Μαλαγουζιά τείνει να μας χαρίζει έντονα αρωματικά λευκά κρασιά με αρκετά γεμάτο στόμα και έντονη επίγευση. Το φάσμα των αρωμάτων της εκτείνεται από τα πυρηνόκαρπα φρούτα και τα εσπεριδοειδή μέχρι τα εξωτικά φρούτα και τα άνθη. Το βασικότερο όμως όλων είναι ότι τα κρασιά της ποικιλίας μπορούν να ανταποκριθούν στο γούστο των καταναλωτών και σε όλες τις περιστάσεις.

Έτσι μια φιάλη κρασιού από Μαλαγουζιά μπορεί να αποτελεί την ιδανική παρέα για ένα χαλαρό ποτήρι κρασί στο ενδιάμεσο της μέρας ή σε ένα Bar. Ταυτόχρονα αποτελεί ιδανική επιλογή για τα περισσότερα παραδοσιακά πιάτα της ελληνικής κουζίνας που μπορεί να περιέχουν από θαλασσινά μέχρι και κρεατικά (κοτόπουλο, χοιρινό). Το βασικότερο ίσως όλων όμως είναι ότι μια φιάλη Μαλαγουζιάς μπορεί να ταιριάξει με τον τρόπο που συνηθίζουμε να κάνουμε τα τραπέζια μας, όταν όλα τα πιάτα έρχονται ταυτόχρονα στο τραπέζι.

Η Μαλαγουζιά σε κάθε περίπτωση αποδεικνύει ότι δικαίως αποτελεί ένα σύγχρονο θαύμα, καθότι έχει εξελιχθεί από την ταπεινή Σταχτοπούτα στην Βασίλισσα του ελληνικού αμπελώνα. Επιβεβαιώνοντας την ρήση του προσωκρατικού φιλόσοφου Αναξαγόρα που είχε πει ότι «Η φύση δεν γνωρίζει εξαφάνιση παρά μόνο μεταμόρφωση».

Κώστας Προβατάς

Dip WSET