Οι Ερυθρωπές Ποικιλίες
Ο διάσημος παρουσιαστής τηλεοπτικών εκπομπών και διακοσμητής Σπύρος Σούλης αναφέρει στο site του ότι , το ροζ είναι ένα χρώμα που γενικά θεωρείται κοριτσίστικο, ενώ το γκρι από την άλλη θεωρείται το χρώμα του κύρους που προσδίδει σοβαρότητα. Σύμφωνα με τον ίδιο στη διακόσμηση του σπιτιού το ροζ «εισβάλει» στο γκρι δίνοντας του τρυφεράδα και ζεστασιά. Επιπλέον το ροζ με το γκρι είναι ένα συνδυασμός που χαλαρώνει το πνεύμα και δημιουργεί γαλήνη και ηρεμία.
Όμως, στο χώρο του κρασιού το ροζ με το γκρι συμπίπτουν όταν κρέμονται τα σταφύλια πάνω στο αμπέλι και η διαφοροποίηση στο χρώμα έχει να κάνει με την χώρα προέλευσης του αμπελουργού. Ο λόγος γίνεται για εκείνες τις ελληνικές ποικιλίες αμπέλου που τα σταφύλια τους δεν είναι μαύρα αλλά ούτε και άσπρα. Αυτές που λόγω της ιδιότητας τους αυτής στα ελληνικά έχουν αποδοθεί ως ερυθρωπές ενώ στα γαλλικά ως Gris.
Εξέλιξη
Σύμφωνα με τη θεωρία το πρώτο σταφύλι, αν αυτό υπήρξε, είχε σίγουρα σκουρόχρωμες ρώγες, για να το ξεχωρίζουν τα ζώα που θα τρέφονταν με τις ρώγες εξασφαλίζοντας την αναπαραγωγή του φυτού. Ο επί χιλιετίες τρόπος καλλιέργειας του αμπελιού με την αναπαραγωγή του ίδιου φυτού επ’ άπειρον με τη φύτευση κλιματσίδων, έχει δημιουργήσει αμπέλια που γονιδιακά εκφράζονται διαφορετικά ανάλογα τις κλιματολογικές συνθήκες. Από αυτή τη διαδικασία προκύπτουν μεταλλάξεις. Έτσι η απώλεια του μαύρου χρώματος, μερική ή ολική, αποτελεί μετάλλαξη μιας ποικιλίας με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την γαλλική οικογένεια των Pinot και την Ισπανογαλλική ποικιλία Grenache ( Noir-Gris-Blanc).
Οι ελληνικές ερυθρωπές(Gris) ποικιλίες και ο τόπος τους
Μοσχοφίλερο: Το Μοσχοφίλερο είναι μια από τις 4 ποικιλίες πρεσβευτές του ελληνικού κρασιού με καταγωγή από την κεντρική Πελοπόννησο και κυρίως το οροπέδιο της Μαντινείας. Είναι πλέον κοινά παραδεκτό ότι το Μοσχοφίλερο αποτελεί μετάλλαξη του φιλεριού, η πιο μυρωδάτη για αυτό και ΜΟΣΧΟ-, που στην ορεινή Αρκαδία δεν έχασε τελείως το χρώμα του σε αντίθεση με αυτά που καλλιεργούνταν στην υπόλοιπη Πελοπόννησο. Σαν φυτό είναι μια από τις πιο όψιμες ποικιλίες στην χώρα μας αλλά και μια από τις πιο ευαίσθητες στις ασθένειες, που σημαίνει ότι απαιτεί συνεχή φροντίδα.
Μέχρι πρόσφατα το Μοσχοφίλερο παρήγαγε αποκλειστικά λευκά κρασιά, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και ροζέ κρασιά από την ποικιλία. Να αναφερθεί ότι υπάρχουν και αφρώδη οίνοι από Μοσχοφίλερο, φτιαγμένοι με την παραδοσιακή μέθοδο της Champagne. Τα κρασιά από την ποικιλία ξεχωρίζουν για τον πολύ έντονα αρωματικό τους χαρακτήρα που ξεδιπλώνει φρέσκα αρώματα τριαντάφυλλου, εσπεριδοειδών και εξωτικών φρούτων. Στο στόμα είναι πάντα ελαφριά με πολύ έντονη αίσθηση δροσιάς και επίμονα.
Ροδίτης: Ο Ροδίτης αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες γεωγραφικά ποικιλίες πανελλαδικά, συναντάται από τη βόρεια Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες. Σαν ποικιλία χαρακτηρίζεται από την αντοχή του στην ξηρασία αλλά και την υψηλή παραγωγή που μπορεί να αποδώσει σε πλούσια εδάφη. Λόγω των πολλών παραλλαγών που παρουσιάζει ανά τον ελλαδικό χώρο, συχνά λησμονιέται ότι το όνομα του Ροδίτη, που πρωτοσυναντάται τον 16ο αιώνα, αντιστοιχεί στην ιδιότητα του να «ροδίζει» τις ρώγες του.
Ο Ροδίτης είναι συχνά ο αθέατος πρωταγωνιστής σε πολλά λευκά κρασιά που καλείται να δώσει νεύρο και φρεσκάδα σε άλλες λευκές ποικιλίες που τους λείπουν αυτά τα στοιχεία. Όταν η παραγωγή του φυτού συγκρατιέται σε χαμηλά επίπεδα, αμπελουργικά ή λόγω φτωχών εδαφών, ο Ροδίτης παράγει λευκά κρασιά με έντονη φρεσκάδα εσπεριδοειδών, πράσινων φρούτων και νότες ορυκτότητας. Ενώ στο στόμα χαρακτηρίζονται από την έντονα δροσιστική αίσθηση εσπεριδοειδών και στιβαρή δομή.
Οι λιγότερο γνωστές ερυθρωπές ποικιλίες
Σιδερίτης: Πρόκειται για μια ποικιλία που συναντάται κυρίως στην Αχαΐα, ενώ εικάζεται ότι πήρε το όνομα της από την σκληρή –σαν σίδερο- ρώγα του. Ο Σιδερίτης παράγει λευκά κρασιά με αρώματα εσπεριδοειδών, πράσινων και κίτρινων φρούτων, μαλακά και ευχάριστα.
Παμίδι: Είναι μια από τις αρχαιότερες ποικιλίες της Θράκης και σήμερα απαντάται σε 3 κλώνους με λευκές, ερυθρωπές και ερυθρές ρώγες με την δεύτερο σε σειρά κλώνο να θεωρείται ο ποιοτικότερος. Το παμίδι παράγει ευχάριστα και φρουτώδη ροζέ κρασιά ή συμμετέχει με άλλες ποικιλίες σε ερυθρά κρασιά.
Ο βραβευμένος με βραβείο Νόμπελ Γάλλος συγγραφέας Andrè Gide είχε διατυπώσει την θέση ότι «Το χρώμα της αλήθειας είναι γκρίζο», θέλοντας να επιδείξει ότι όσο αφορά την αλήθεια δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο μονάχα. Αν όμως είχε ασχοληθεί με την αμπελουργία θα έπρεπε πιθανότατα να επαναδιατυπώσει την δήλωση του αναγνωρίζοντας ότι «είναι αλήθεια ότι το χρώμα των σταφυλιών είναι και γκρίζο(ερυθρωπό)».
Κώστας Προβατάς
Dip WSET
